ប្រែសម្រួល៖ រតនា
ញូវយ៉ក៖ សេតវិមានបានហាមអ្នកយកព័ត៌មានម្នាក់នៃទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Associated Press (AP) មិនឱ្យចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍មួយនៅក្នុងការិយាល័យពងក្រពើកាលពីថ្ងៃអង្គារ (ថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ) ក្រោយពីបានទាមទារឱ្យទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាននេះផ្លាស់ប្តូររបៀបសរសេររបស់ខ្លួនអំពីឈូងសមុទ្រមិកស៊ិក ដែលប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បានចេញបញ្ជាឱ្យប្តូរឈ្មោះទៅជាឈូងសមុទ្រអាមេរិកវិញ។
អ្នកយកព័ត៌មានរូបនោះ ដែល AP មិនបានបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ បានព្យាយាមចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នៅសេតវិមានដូចធម្មតានៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ប៉ុន្តែត្រូវបានបដិសេធ។ ការហាមឃាត់ដ៏ខុសប្រក្រតីនេះ ដែលមន្ត្រីរដ្ឋបាលត្រាំបានគំរាមកំហែងកាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ បើ AP មិនផ្លាស់ប្តូរស្ទីលនៃការសរសេរអំពីឈូងសមុទ្រនេះទេនោះ អាចមានផលប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិដែលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោកស្រី ជូលី ផេស អនុប្រធាននិងនាយកប្រតិបត្តិការនៃ Associated Press បានហៅការចាត់វិធានការរបស់រដ្ឋបាលនេះថាជាអំពើមិនអាចទទួលយកបាន។
“វាជារឿងគួរឱ្យព្រួយបារម្ភដែលរដ្ឋបាលត្រាំដាក់ទណ្ឌកម្ម AP សម្រាប់សារព័ត៌មានឯករាជ្យរបស់ខ្លួន” លោកស្រី ផេស បានថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ។ “ការដាក់កម្រិតការចូលដំណើរការរបស់យើងទៅកាន់ការិយាល័យអូវ៉ាល់ ដោយផ្អែកលើមាតិកានៃការសរសេររបស់ AP មិនត្រឹមតែរារាំងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ការទទួលបានព័ត៌មានឯករាជ្យរបស់សាធារណជនប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏បំពានយ៉ាងច្បាស់លើវិសោធនកម្មទី១ផងដែរ។”
រដ្ឋបាលត្រាំមិនបានធ្វើការប្រកាសភ្លាមៗអំពីការសម្រេចចិត្តនេះទេ ហើយក៏មិនមានសញ្ញាណាមួយបង្ហាញថាអ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងទៀតរងផលប៉ះពាល់ដែរ។ លោកត្រាំតែងមានទំនាក់ទំនងប្រទូសរ៉ាយជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ កាលពីថ្ងៃសុក្រ រដ្ឋបាលបានបណ្តេញក្រុមអង្គការសារព័ត៌មានទី២ចេញពីការិយាល័យប៉ង់តាហ្គន។
មុនពិធីសម្បថចូលកាន់តំណែងរបស់លោកនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា លោកត្រាំបានប្រកាសផែនការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះឈូងសមុទ្រមិកស៊ិកទៅជា “ឈូងសមុទ្រអាមេរិក” ហើយបានចុះហត្ថលេខាលើបទបញ្ជាប្រតិបត្តិដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរនេះភ្លាមៗនៅពេលលោកចូលកាន់តំណែង។ ប្រធានាធិបតីម៉ិកស៊ិកបានឆ្លើយតបដោយការចំអក ហើយអ្នកផ្សេងទៀតបានកត់សម្គាល់ថាការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះនេះប្រហែលជាមិនប៉ះពាល់ដល់ការប្រើប្រាស់ជាសកលទេ។
ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក ផ្ទៃទឹកនេះ ដែលត្រូវបានហៅថាឈូងសមុទ្រមិកស៊ិកអស់រយៈពេលជាង៤០០ឆ្នាំមកហើយនោះ ក៏មានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេសមិកស៊ិកផងដែរ។
AP បានថ្លែងកាលពីខែមុន បីថ្ងៃក្រោយពិធីសម្បថចូលកាន់តំណែងរបស់លោកត្រាំ ថាខ្លួននឹងបន្តប្រើឈ្មោះឈូងសមុទ្រមិកស៊ិក ខណៈកត់សម្គាល់ផងដែរអំពីការសម្រេចចិត្តរបស់លោកត្រាំក្នុងការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះនេះ។ ក្នុងនាមជាទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានសកលដែលផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជុំវិញពិភពលោក AP និយាយថាខ្លួនត្រូវតែធានាថាឈ្មោះទីកន្លែងនិងភូមិសាស្ត្រអាចត្រូវបានស្គាល់យ៉ាងងាយស្រួលដោយទស្សនិកជនទាំងអស់។
ស្ទីល AP មិនត្រូវបានប្រើដោយទីភ្នាក់ងារតែមួយនោះទេ។ សៀវភៅស្ទីល AP ត្រូវបានពឹងផ្អែកដោយអ្នកសារព័ត៌មាននិងអ្នកនិពន្ធរាប់ពាន់នាក់ជុំវិញពិភពលោក។
ការហាមអ្នកយកព័ត៌មាន AP គឺជាការប្រមាថដល់វិសោធនកម្មទី១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលហាមរដ្ឋាភិបាលរារាំងសេរីភាពសារព័ត៌មាន នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក ធីម រីឆាតសុន នាយកកម្មវិធីសារព័ត៌មាននិងព័ត៌មានមិនពិតនៃអង្គការ PEN America។
សមាគមអ្នកកាសែតសេតវិមានបានហៅការចាត់វិធានការរបស់សេតវិមានថាមិនអាចទទួលយកបាន និងបានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋបាលផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួន។
“សេតវិមានមិនអាចបង្គាប់បញ្ជាអំពីរបៀបដែលអង្គការសារព័ត៌មានរាយការណ៍ព័ត៌មានបានទេ ហើយក៏មិនគួរដាក់ទោសអ្នកសារព័ត៌មានដែលកំពុងបំពេញការងារ ដោយសារតែខ្លួនមិនពេញចិត្តនឹងការសម្រេចចិត្តរបស់និពន្ធនាយកនោះដែរ” នេះបើតាមការថ្លែងរបស់លោក យូជីន ដានីអែល ប្រធាន WHCA។
នៅសប្តាហ៍នេះ Google Maps បានចាប់ផ្តើមប្រើឈ្មោះ “ឈូងសមុទ្រអាមេរិក” ដោយនិយាយថាខ្លួនមាន “ការអនុវត្តជាយូរមកហើយ” ក្នុងការធ្វើតាមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកលើបញ្ហាបែបនេះ។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាផែនទីអនឡាញឈានមុខមួយទៀត គឺ Apple Maps នៅតែប្រើឈ្មោះ “ឈូងសមុទ្រមិកស៊ិក” នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ប៉ុន្តែនៅពេលល្ងាចដំបូងបានផ្លាស់ប្តូរទៅជា “ឈូងសមុទ្រអាមេរិក” នៅលើកម្មវិធីរុករកខ្លះ ទោះបីជាការស្វែងរកយ៉ាងហោចណាស់មួយបានបង្ហាញលទ្ធផលសម្រាប់ឈ្មោះទាំងពីរក៏ដោយ។
លោកត្រាំក៏បានចេញក្រឹត្យឱ្យភ្នំមួយនៅរដ្ឋអាឡាស្កា ដែលធ្លាប់ត្រូវបានស្គាល់ថាជាភ្នំម៉ាកឃីនលី ហើយក្រោយមកត្រូវបានហៅតាមឈ្មោះដើមរបស់ជនជាតិដើម គឺ ដេណាលី ត្រូវប្តូរត្រឡប់ទៅជាការរំឭកដល់ប្រធានាធិបតីទី២៥វិញ។ ប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានចេញបញ្ជាឱ្យប្តូរឈ្មោះទៅជាដេណាលីក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ AP បានថ្លែងកាលពីខែមុនថា ខ្លួននឹងប្រើឈ្មោះផ្លូវការដែលបានផ្លាស់ប្តូរទៅជាភ្នំម៉ាកឃីនលី ដោយសារតែតំបន់នេះស្ថិតនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកតែមួយគត់ ហើយលោកត្រាំមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះភូមិសាស្ត្រសហព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេស៕
ប្រភព៖ AP/ec
